Từ bến phà Ô Môi, bên bờ đô thị Long Xuyên, chúng tôi thuê một chiếc đò máy nhỏ nhắn băng qua sông Hậu đến cồn Phó Ba, một ốc đảo thuộc ấp Mỹ Thạnh, phường Mỹ Hòa Hưng, thị trấn Long Xuyên, An Giang. Nơi đây có nghề lặn nổi tiếng trong khoảng xưa đến nay.
Đội thợ lặn đang trục vớt tàu chìm.
Mưu sinh
Vừa cặp bờ cồn, đi một đoạn chừng trăm mét đã nghe tiếng lao xao, tiếng cụng ly côm cốp, rồi tiếng “zdô, zdô!”. Tới nơi thấy một nhóm chừng mực mươi người đàn ông đang nhậu và nói cười rôm rả. Chủ nhà, ông Lâm Văn Thanh (46 tuổi) nói liền: “Vừa trúng mánh nên bữa nay tìm heo quay cúng “bà cậu”, không thì bị quở trách…”.
|
“Thuở đầu hơi sợ nhưng làm cho riết quen. Mình nghĩ, cứu người hay mua được xác người là cần thiết nhất vì họ chết mà chưa được yên ổn, còn phải nằm dưới nước mát mẻ”. Ông Lâm Văn Thanh, thợ lặn ở ấp Mỹ Thạnh, phường Mỹ Hòa Hưng, TP Long Xuyên, thức giấc An Giang |
Ông Thanh là đội trưởng đội thợ lặn ở cồn Phó Ba. Trong cơn náo nức, ông kể một lèo, rằng đội của ông vừa trục vớt thắng lợi chiếc tàu hơn 200 tấn chở cát bị chìm phương pháp nay gần tuần ở đầu cồn Thốt Nốt (TP Cần Thơ). “Bữa đó, đang ở nhà thì thu được điện thoại của chủ tàu bị nạn kêu nhờ lặn kéo tàu lên. Tôi liền kêu thêm 6 bằng hữu trong đội đến khiến. Thời điểm này mùa bầy nên nước sông Hậu đổ về chảy mạnh, khó khăn lặn. Hơn nữa, chỗ đó sâu hơn 20m, phải lặn xuống đến đáy rồi sử dụng máy hút cát ra ngoài. Sau đó, sử dụng ống hơi bơm vào ụ nổi để “bắn” thân tàu lên, mất 4 ngày mới dứt. Cả đội được trả công 20 triệu đồng, chia ra mỗi người được một số, ba triệu, khách hàng nào cũng vui…”.
04 tuần trước, ông tiếp lời, trên huyện Tiệm Mới (An Giang) có tàu chìm, lúc đó đã có mấy nhóm thợ lặn trong khoảng Đồng Tháp, Châu Đốc, Hồng Ngự tới coi tình hình, nhưng họ thấy “khó khăn ăn” nên bỏ chạy. Đến khi tôi nhận được laptop đến xem rồi kiếm được khiến. Chỗ đó nước chảy mạnh, sâu hơn 30m.
Chưa kể chiếc tàu chìm nằm giữa sông, muốn nâng lên được phải lặn xuống, chui vào bên trong khoang trám các chỗ bị thủng rồi mới bơm nước ra được. Cánh thợ lặn khác họ ngán nhất là ở độ sâu 30 - 40m. Khi đi lần mò vô sâu trong khoang sợ ống thở không may hớt tóc lại, khó thở. Lúc đó, sẽ không có con đường ra, mất mạng như thường. “Trong nghề hơn nhau ở chỗ “dám liều”, chứ tầm thường bạn nào chẳng làm cho được”- ông Thanh đắc chí.
Ko phải chỉ có những “phù hợp đồng béo bở”, nghề lặn còn luôn phải làm cho những việc vạn bất đắc dĩ: Vớt xác người. Ông Thanh kể, bí quyết nay một 04 tuần, đội của ông lặn vớt xác 2 người chết vì bị chìm ghe ở bến đò Phồn thịnh Tiến, bên thị xã Căn tin Mới (An Giang). Một vài tháng lúc trước, ông vớt xác 3 mẹ con đi ghe lớn bị xà lan đâm chìm ngay khu vực ngang chợ Long Xuyên.
Ông cho nhân thức, mỗi năm vớt mấy chục xác người và hơn 30 năm qua, kể từ khi tham gia nghề đến nay, ông không thể nhớ hết bao lăm nạn nhân xấu số được ông và đồng nghiệp đưa lên từ đáy sông, vớt phổ biến đến mức chẳng thể nhớ nổi.
“Rộng rãi trường phù hợp, ghe chìm giữa sông, nạn nhân mắc kẹt bên trong khoang, chết nằm tận đáy sông. Muốn vớt xác họ lên phải lặn xuống đó rồi chui tham gia trong khoang mò sắm, lục tung khắp mọi nơi, đến khi mò đụng xác người và kéo lên”- ông Thanh kể. Phần lớn việc vớt xác là việc thiện, thân nhân người bị nạn nào có yếu tố kiện và nghĩ tới bồi bổ bao lăm thì biết bấy nhiêu, bạn bè thợ lặn chưa bao giờ đòi hỏi.
Đối mặt nguy hiểm
Trong căn nhà sàn cấp bốn đìu hiu, im ắng ở đầu cồn, bà Nguyễn Thị Kim Mai (50 tuổi) cùng người chị chồng và đại trượng phu đang ngồi vá áo. Thấy khách tới, bà Mai dừng tay tiếp chuyện. Bà kể, trước đó bà thường cùng chồng khiến nghề lặn chài cá.
“Lặn ngụp bất kể sớm hôm, nóng bức hay nắng như đổ lửa. Hôm nào khiến thì có tiền, leo lên bờ khô áo là tinh khiết túi, đói. Cũng vì cuộc sống mà chồng tôi mất mạng…”- bà Mai buồn rầu. Bà tâm sự trước di ảnh chồng: “Chồng khiến riết kiệt sức. Bị bệnh sốt nóng lạnh nhưng vẫn ráng làm cho để kiếm cơm, lo cho con ăn học. Làm cho ngày được một vài trăm ngàn, dĩ nhiên có lúc thất bát lỗ cả tiền dầu”.
Ông Trần Văn Thuận đang khấn vái “bà cậu”.
Giọng đều đều, bà kể về ngày định mệnh của chồng, ông Bảy Lợi: “Khoảng 5 giờ sáng 29/10/2015, hai cung phi chồng thức dậy sớm chạy ghe từ nhà đi chài cá ở mé bờ Long Xuyên, phương pháp nhà hơn một cây số. Đến nơi, chồng quăng chài xuống sông, lặn sâu hơn chục mét, còn tôi ngồi trên ghe phụ chồng. Ít phút sau thấy chồng nổi lên mặt nước trong hiện trạng mặt úp xuống.
Tôi thấy có dấu hiệu lạ nên vội kéo chồng ngửa ra thì thấy mặt sưng phù. Hoảng quá, tôi tri hô cho mọi người tới cứu vớt. Khi kéo chồng lên bờ thì ông không nói năng gì nữa, bản thân mình mẩy tím tái. Nhì tay chồng bỗng nhiên vuốt bụng rồi nhắm mắt. Tôi như chết đứng, chỉ biết ủ ấp chồng khóc. Đồng đội bên cồn chạy sang chở đi bệnh viện cấp cứu nhưng đã quá muộn”.
Theo bà Mai, phi tần chồng bà không ruộng rẫy, sống ở xứ cồn này nhưng chỉ có miếng đất đủ cất cái chòi một số chục mét vuông. Trước đó, chồng đi bạn (làm công) cho người hàng xóm vài năm, được anh em giúp sức tiền tậu chiếc ghe và bộ đồ nghề để “ra riêng”.
Nhị hậu phi chồng cố gắng dành dụm nhưng chưa đủ tiền cất nhà mới thì chồng chết giẫm. Trong khoảng khi ông Bảy Lợi mất, em chồng nghèo, có căn nhà bên cạnh, bỏ xứ đi lên Bình Dương làm mướn, để lại cho mẹ con bà ở nhờ tới giờ. Nam nhi bà, 15 tuổi đang học lớp 6, khi thân phụ mất cuộc sống gian truân, đành phải bỏ học giữa chừng.
Có thâm niên gần 40 năm trong nghề lặn, ông Nai lưng Văn Thuận (52 tuổi), ở khóm 1, thành phố Sa Đéc (Đồng Tháp) nhì chân không bình thường, thập thễnh bước thấp bước cao. Ông cho nhân thức, đôi chân dị tật của ông có nguyên hiền khô việc lặn sâu. “Năm 26 tuổi, tôi lặn mò truất phế liệu của tàu chiến Pháp bị bắn chìm ở biển Trà Vinh, ở độ sâu gần 50 mét.
Lần đó, lặn gần cả tiếng đồng đại dương dưới nước sâu nên bị ép tim, liệt nhì chân, bản thân mẩy không cử động được. Đồng nghiệp chở đến bệnh viện tại Trà Vinh nhưng họ “bó tay” phải chuyển lên bệnh viện Căn tin Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh). Yếu tố trị 3 04 tuần trời, thê thiếp ở nhà chạy vạy mượn mượn khắp nơi mới được mấy chục triệu lo thuốc thang, viện phí” – ông Thuận kể. Sau lần đó, ông Thuận kiên trì tập tành hơn ba năm mới dần bình phục, nhưng không bao giờ trở lại thông thường như trước.
Nối nghiệp
Ông Thuận cho biết: “Sau lần suýt mất mạng, đại chúng khuyên bỏ nghề, kiếm việc khác nhẹ nhàng hơn. Nhưng tôi nói, sinh nghề tử nghiệp, đã theo nghề thì chết sống với nó chứ chuyển sang nghề khác thì không biết làm gì. Hơn nữa, nhà không ruộng nương, khiến cho nghề này được cái có tiền liền đem về đong gạo hằng ngày được, còn việc khác phải đợi tới 04 tuần mới có tiền”. Người đại trượng phu độc nhất vô nhị của ông cũng theo nghiệp lặn.
Ông Lâm Văn Thanh (bìa trái) cùng thành viên trong đội. Ảnh: Hòa Hội
Mặc dầu phải đương đầu với tất cả hiểm nguy, nhưng ở cồn Phó Ba có phần đông mái nhà phụ vương truyền con nối. Mái nhà ông Lâm Văn Thanh có 3 đời theo nghiệp lặn. Người phụ thân tên Lâm Văn Thuận đã 75 tuổi, tuy sức khỏe yếu không lặn sâu được, nhưng đôi lúc ông vẫn nhập cuộc đội lặn, đứng trên ghe lãnh đạo và phụ cầm ống hơi. Con trai ông Thanh, Lâm Văn Nhi (23 tuổi) cũng đang theo ông và thân phụ làm cho nghề cùng cực này.
Gặp mặt ông Nguyễn Văn Thiệt đang ngồi vá lại đống chài lưới. Ông Thiệt cho nhân thức mái nhà ông có 4 đời khiến nghề lặn, trong khoảng đời ông nội ông cho đến giờ là đời con ông. Bản thân ông biết lặn từ năm 17 tuổi. Khi đi quân nhân, ông tham gia đội trục vớt. Rời quân ngũ đi về, ông tiếp tục làm nghề lặn. “Lặn để bắt cá cũng như vớt ghe tàu chìm đều vô cùng nặng nhọc. Bởi lặn ở độ sâu trong khoảng 20-30m nước mà đồ nghề chỉ có mỗi ống dây và chiếc máy tạo hơi”- ông Thiệt nói.
Kể trong khoảng khi gắn bó với nghiệp lặn, không ít lần ông bị hộc máu mũi, máu tai vì áp lực của nước, thậm chí có những lần suýt mất mạng. “Nghề lặn yên cầu phải có sức khỏe tốt thì mới nhẫn nhịn được áp suất khi lặn sâu.
Cái nguy hiểm của nghề này là ống hơi bị nổ bắn tham gia mắt, áp lực khiến cho thủng màng tai, lặn lâu khiến mắt bị mờ, gặp mặt sự cố, xem như mất mạng”- ông Thiệt đúc kết. Ông cũng trải lòng: “Những người thợ lặn chỉ mong có cuộc sống bình ổn. Họ luôn đối mặt với nghiêm trọng, không may nhưng lên bờ thì không có đất đóng hộp đành bám víu cái nghiệp này. Con cái lớn lên lại kế nghiệp phụ thân tạo thành vòng lẩn quất…”.
Ông Thái Văn Phải, tổ trưởng tổ 5, ấp Mỹ Thạnh cho biết: Cồn Phó Ba rộng khoảng 27 héc-ta, có trên 300 hộ dân với trên 1.000 nhân khẩu sinh sống cơ bản bằng nghề lặn sông. Người dân ở đây nhiều phần có điều kiện kinh tế eo hẹp, ít ruộng đất nên phải theo nghề lặn. Ngoài ra, phổ quát người khác làm nghề đưa đò qua sông, mua sắm nhỏ xíu sống đắp đổi qua ngày.
Đọc thêm: máy bơm dân dụng giá rẻ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét