Qua những tư liệu lịch sử, Tết của vua chúa xưa thường không nặng về hưởng thụ vật chất mà luôn hướng đến lễ nghi và truyền thống văn hóa của dân tộc.
Có nhẽ, trong nghĩ suy của rộng rãi người, Tết của vua chúa ngày xưa chắc phải xa hoa lắm, tráng lệ lắm.
Thời Đinh, Tiền Lê, Lý, È cổ, Hồ
Các triều đại trong khoảng Đinh, Tiền Lê, Lý, È cổ, Hồ đã có những luật pháp khá cụ thể về việc đón Tết, nhất là ở nơi cung điện triều đình. Đây là lễ tiết rất cần thiết trong năm theo ý kiến truyền thống.
Ngày lập xuân (mở đầu của mùa xuân), vua tạo dựng đại yến trong Đại Nội (Hoàng Cung). Toàn cục văn võ bá quan làm cho việc tại đế đô đều mặc trang phục chỉnh tề, cài hoa lên đầu vào dự yến.
Ngày 28 tháng chạp, vua ngự xe, các quan mặc triều phục đi phò tá. Vua đến tế lễ ở đền Đế Thích ngoài thành Thăng Long.
Ngày 30 Tết, vua ngồi giữa cửa Đoan Củng, các quan tới hành lễ rồi xem hát múa trăm lối. Buổi tối, vua qua cung Động Nhân, bái yết tiên quân. Đêm ấy, thầy tu tham gia nội điện làm cho lễ “Khu Na” (đuổi ma tà).
Ngày mùng 1 Tết, vào khoảng canh năm (3h - 5h sáng), vua ngồi trên điện Vĩnh Thọ, tôn tử (con cháu nhà vua) cùng các quan cận thần khiến lễ hạ trước, rồi tham gia cung Trường Xuân, vọng bái lăng tổ.
Buổi sáng sớm, vua ngồi trên điện Thiên An, cung phi sắp lớp ngồi bên dưới, các quan đứng trước điện, chơi những bài nhạc trước đại đình. Con cháu nhà vua và bề tôi xếp thành hàng bái hạ, ba lần rót rượu dâng lên. Kết thúc, các tôn tử lên chầu và dự yến. Quan nội thần ngồi nhì bên ăn tiệc, tới trưa thì lần lượt ra về.
Ngày mùng 2 Tết, các quan làm lễ riêng ở nhà.
Mùng 3 Tết, vua ngồi trên gác Đại Hưng, xem các tôn tử và quan nội cung đánh bóng cầu thêu, bắt được mà không rơi xuống đất là thắng.
Mùng 5 Tết tổ chức lễ khai hạ, ăn yến ngừng thì để quan và dân lễ các chùa miếu và du lãm vườn hoa.
Một lễ nghi cung đình thời xưa. Ảnh tư liệu.
Tới thời Lê - Trịnh, người đích thực nắm mọi quyền hành trong nước chẳng hề vua Lê, mà là chúa Trịnh và thế tử. Nhưng trong các ngày lễ Tết, vua Lê vẫn được coi là người chủ trì các nghi tiết cần thiết trong triều.
Sáng mùng 1 Tết, theo lệnh chúa Trịnh, quan Tiết dè bỉu (Tiết dè bỉu phủ) chỉ dẫn quan văn võ mặc phẩm phục vào chầu mừng nhà vua. Vua Lê ngự giữa điện Kính Thiên, Tiết chế phủ đứng ở phía đông sân rồng, quan văn võ đứng hai bên.
Các quan quỳ xuống nghe quan Đại trí từ đọc tờ biểu của Tiết nhạo báng phủ. Sau đó, Quan truyền dè bỉu tuyên đọc tờ chế nhạo của vua với nội dung gọn gàng: “Đại vương nhạo báng rằng: Phúc cực thịnh hanh khô thông với các ngươi cùng hưởng”.
Sau nghi lễ chúc mừng năm mới tại cung điện vua Lê, Tiết chế phủ lại dẫn các quan đến phủ chúa để chúc mừng chúa Trịnh. Sáng mùng 1 Tết, chúa Trịnh tới hành lễ ở Miếu đường và Cung miếu rồi trở lại phủ, ngồi trên sập rồng để bách quan lạy mừng.
Ngừng nghi thức, chúa ban tiền thưởng xuân cho các quan trong khoảng nhất phẩm triều đình trở xuống và cho mọi người được dự yến. Tiệc yến ngừng, các quan làm lễ tạ ơn, chúa lui tham gia cung, Tiết dè bỉu phủ về phủ chúc mừng thế tử. Nghi tiết ngày mùng 1 xong xuôi.
Ngày mồng 3 Tết, bách quan tề tựu tại cung điện để tháp tùng vua Lê và chúa Trịnh đi hành lễ ở một vị trí ngoại thành. Vua ngồi trên ngai vàng do binh lính khiêng trên vai, còn chúa thì ngồi trên xe thếp quà, theo sau là các tấn sĩ, cử nhân địa phương.
Triều Nguyễn
Dưới triều Nguyễn, do việc tác động sâu sắc của Nho giáo, việc doanh nghiệp đón Tết trong cung điện thiên về phần lễ hơn hội.
Vua Gia Long đã có lệ tặng tiến thưởng cho các quan đại thần trong thời điểm Tết. Quà thường gồm quần áo hay vải vóc dệt ở China, dựng trong hộp màu vàng, được nô lệ dùng lọng che và mang tới tận nhà người kiếm được.
Sáng mùng 1 Tết, bá quan mặc phẩm phục đại triều, tập thích hợp ở cung điện. Các quan quỳ xuống chúc tụng nhà vua muôn tuổi, rồi sau đó khách hàng nào về nhà nấy.
Thời vua Minh Mạng, vào ngày đầu tiên của năm mới, nhà vua đội mũ chín rồng, mặc áo quà, thắt đai ngọc, hành lễ tại nhà Thái miếu. Bè lũ Nam Giao được xây dựng năm 1806 để phù hợp tế trời đất, thờ trời.
Có thể bạn quan tâm: tin tức mới nhất
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét