Tết này không pháo hoa, có thể thành lập ra một lệ mới: rung chuông tiến công trống nghênh tiếp xuân mới. Pháo bông, như một sản phẩm thời công nghệ, rồi đua nhau tỉnh giấc thức giấc huyện huyện ném tiền lên trời tậu vui.
Xưa đốt pháo cũng vậy, tốn tiền, hại không gian, lại thêm lắm ca cấp cứu. Thôi thì, cứ như “đánh gấu ăn trăng” lúc nhật thực, nguyệt thực, cả làng ra gõ phèng phèng xua đuổi, phèng phèng đón chào…
Tết, xa xưa như một hội trong những ngày nông thong thả, chào đón xuân về, mong mùa màng bội thu. ngừng thi côngĐây cũng là thời điểm công bố tổng kết với tiên nhân, tưởng nhớ các cụ, quần tụ mái ấm, giao duyên thăm hỏi bà con, xóm giềng…
Tết xưa nặng nài nỉ, đa dạng “giấy tờ hành chính” rắc rối. Thời công nghiệp, truyền thống dân tộc vẫn giữ, sắc xuân vẫn đậm, nhưng cũng phiên phiến với phổ biến “trật tự rườm rà”. Càng lui về phía Nam nắng hot, Tết càng “bình thường hóa”, với tập thể thời nay, chỉ là ngày nghỉ, vui chơi…
Ở miền Bắc xưa, đói ngày giỗ phụ thân cũng phải no ba ngày Tết, sắm sanh đủ bộ lệ, cả vật chất với thịt mỡ, dưa hành, bánh bác xanh đến tinh thần với cây nêu tràng pháo, câu đối đỏ…
Thời cái ăn quan trọng, nên “ăn Tết” phải rổn rảng, thừa thãi. Nay có vẻ “chơi Tết” là chính. Năm nào được nghỉ Tết dài dài chút, “diễn hồ sơ” ở nhà chấm dứt, tập thể lượt rủ nhau phượt, vui chơi chốn lạ…
Xưa, giao thừa chấm dứt, đi “hái lộc”, cây xanh trụi mầm, trọc tán ngay từ phút giây đầu xuân. Nay không mấy ai làm cho thế nữa, còn dấy lên những Tết trồng cây, giữ cho xuân xanh mãi.
Mâm ngũ quả, một giấy má cúng trang trọng, được sẵn sàng kỹ trong khoảng trước Tết. Mâm củ quả này có cơ cấu ngặt nghèo, loại gì, bày đặt thế nào… đều được tính toán kỹ.
Ở miền Trung và miền Nam mâm này được “tái cơ cấu” thoáng hơn. Miền Trung không nặng vật nài, còn miền Nam sao cũng được, miễn thể hiện mong muốn: Cầu - Dừa - Đủ - Xoài (na, dừa, đu đủ, xoài cho nghe như cầu toàn diện xài).
Ðón năm mới ở Thủ đô chẳng thể thiếu cành đào.
Mâm cơm cúng giao thừa, đầu năm ở miền Bắc được vận động đủ thứ tinh túy. Cơm với mái ấm thôi, nhưng phải như “ăn một miếng giữa làng” cho bõ cả năm xơi “sàng xó bếp”. Cơ cấu khó đổi mới: phải đủ “bốn đĩa sáu bát”, gà, măng, miến, bánh bác, củ kiệu, dưa hành, xôi gấc, giò xào, giết đông…
Ở Huế lại có món bánh răng bừa, gỏi, miền Nam thường hay có xôi heo quay, bánh tét, bánh măng, bánh dừa mận...
Tết miền Bắc phải có bánh chưng. Bánh bác là Tết, bánh có truyền thuyết đẹp gắn với tinh thần hiếu nghĩa của người Việt. Bánh bác bỏ bánh dày, như trời tròn đất vuông cuốn lá dong chứa đựng các thực phẩm chính nuôi nhân loại.
Cũng nguyên liệu ấy, nhưng bánh Tét ở miền Trung và miền Nam lại hình trụ cuốn lá chuối, một nét giao trâm với văn hóa phồn thực. Ngoài bánh tét, người miền Trung phấn chấn dưa món, nem chua, tré…
Lễ hội đón năm mới ở các tỉnh miền núi phía Bắc.
Còn ở miền Nam nắng hot, các món chính thường phổ biến rau sống, ram chả, canh bún, đồ xào, làm thịt kho, cá kho. Món nhà nào cũng thường làm là giết mổ kho tàu với hột vịt, món để được lâu hơn.
Mâm cơm Tết của người miền Nam dễ chơi hơn. Phần lớn các món thường được nấu sẵn, chỉ việc bày ra, trong đó chẳng thể thiếu làm thịt kho tàu, bánh tét, chả nem và khổ qua dồn làm thịt.
Xứ lạnh có hoa đào, xứ hot có hoa mai. Theo truyền thuyết, trên cây đào có nhị vị thần chở che cho dân làng, nhưng dịp này lại về trời ăn Tết. Đem đào về nhà, ma quỷ tưởng vẫn có thần ngự trên đó, sợ chạy mất, gia chủ vẫn được kiểm soát an ninh.
Hoa Mai được xếp đầu trong bộ Mai - Lan - Cúc - Trúc, có cánh hoa với 5 thần ngũ phúc (phước, lộc, thọ, khang, ninh).
Đào và mai, được trọng như người quân tử, lá rụng, cành khô mà vẫn khẳng kheo dâng hoa cho đời.
Chơi các loại hoa này, người rành chơi hoa lựa chọn các gốc è cổ trụi, gân guốc, ngả nghiêng để nói lên nhựa sống, thách thức với thời gian. Người quân tử đời xưa thường học bí quyết sống ngạo nghễ “cả đời chỉ cúi đầu trước cành mai”.
Ðua thuyền mùa Lễ hội Ok Om Bok tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ.
Nhiều “giấy má”, lệ cổ hủ còn giữ ở cả ba miền. Thả cá gáy tiễn ông Táo về trời thông báo Ngọc hoàng chuyện trằn gian. Ba mươi Tết, cơm tất niên mái nhà, rồi cùng nhau đầm ấm đón giao thừa.
Sáng mồng Một cúng đầu năm, chúc nhau mọi sự tốt lành. Xông nhà, thường do chủ nhà chọn người trước, chọn người hạp tuổi, nhẹ vía hoặc khiến ăn nên…
Cái tục mừng tuổi, chắc có trong khoảng thời Bắc thuộc, Tết đến cứ xì bao đỏ, cứ như loanh quanh năm thích nhất là “phong bao”. Trẻ con cũng quen trong khoảng bé nhỏ, nghển cổ hủ chờ. Thời hiện đại, chúng nhận phong phân bì rồi “bóc bánh” ngay, đếm, khoe ầm ỹ…
Người ta kỵ quét nhà trong 3 ngày Tết, sợ quét mất may mắn. Kiêng khiến cho vỡ lẽ bát, đĩa, bào chữa nhau, kiêng nói những chuyện bi thảm.
Người miền Trung không thích chưng trái cam, trái quýt sợ "cam đành quýt đoạn". Người miền Bắc có thói quen “mùng Một tết phụ vương, mùng Nhì tết mẹ, mùng Ba tết thầy”.
Tết ở miền Nam là 3 ngày vui chơi, thưởng thức, chúc mừng nhau những vấn đề mới mẻ, tốt lành. Bao phủ nhân tố không vui năm trước đều bỏ đi. Không nặng nằn nì cơ chế, hồ sơ, người miền Nam hướng tới không khí tưng bừng, vui lòng, cho năm mới phổ thông tài lộc, thuận hòa, khô giòn thông.
Những năm vừa mới đây, rộng rãi nhà thường tổ chức đi du lịch, trong nước và ra cả nước ngoài, cả nhà sung sướng. chậm triển khai là thời điểm du xuân, vui chơi, kết nối.
Không ít nhà còn đơn vị những chuyến đi chơi Tết ở nước ngoài, đón giao thừa ở miền đất lạ, giao lưu với những nét văn hóa khác…
Xem tại: tin thời sự
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét