Không được cảnh báo kịp thời, dự báo mưa đồng minh không sát thực tại, phá rừng, khai thác khoáng sản không theo quy hoạch... là nguyên cớ gây sạt lở.
Sau vụ sạt lở đất ở xóm Khanh (thị trấn Phú Cường, Tân Lạc, Hòa Bình) làm nửa quả đồi sạt xuống, vùi lấp 18 người và tới hôm nay vẫn chưa sắm thấy hết tử thi, thắc mắc được đa dạng người trăn trở là vì sao và phương pháp gì để phòng chống.
Chính quyền cảnh báo muộn
Xóm Khanh với 30 hộ dân sinh sống trải dài trên quy mô hàng chục hécta, nằm dưới một thung lũng, bao bọc bởi những quả đồi cao 150-300 m. 7 ngôi nhà bị vùi lấp nằm dưới chân thác Khanh, lòng vòng năm nước chảy.
Sống gần chân thác Khanh, anh Bùi Văn Dũng cho biết, cả 04 tuần nay mưa đa dạng nhưng nhà chức trách không cảnh báo gì. Tới tối 11/10, nước ở trên đồi không chỉ đổ xuống thác Khanh mà lan rộng ra hàng trăm mét như thác Bạn dạng Giốc (Cao Bằng). Thấy hiện tượng lạ, trưởng thôn tới đi lại các hộ dân di dời.
"Vừa túa được một nhà bếp thì trời mưa to nên mái ấm tôi trợ thì dừng và tới 1h30 sáng 12/10 thì núi lở", anh Dũng kể. Trước đó khoảng một tuần, anh Dũng cũng thấy nứt ở vách núi sau nhà, tất nhiên không có người nào cảnh báo, không nhân thức đi lại đi đâu nên gia đình vẫn bám trụ.
Sạt lở đất ở xóm Khanh làm cho 18 người bị vùi lấp. Ảnh: Giang Huy.
Thừa nhận việc địa phương không nhận thấy tín hiệu sạt lở mà chỉ thấy nước bạn bè dâng cao, ông Bùi Văn Khải, Chủ tịch phường Phú Cường cho biết trước thời gian xảy sạt lở một ngày, chỉ đạo xóm đã vào đi lại nhì hộ dân ở chân thác vận động lên địa bàn cao hơn.
"Tất nhiên chúng tôi chuyển di để giảm thiểu nước bè lũ dâng cao chứ chưa tính tới phương thức núi lở. Vị trí được cho là cao nhất để chuyển di các hộ dân lên cũng đã bị vùi lấp sau trận lở", ông Khải nhấn mạnh.
Mưa lớn, dự báo không sát thực tại
Nói về nguyên do sạt lở, ông Đinh Công Sứ, Chủ toạ UBND quận Tân Lạc nghĩ rằng trời mưa quá lớn, kéo dài trong phổ quát ngày, lượng nước trong khoảng trên núi, khe suối, hang đá đổ dồn về thác Khanh. "Đây là trận bè phái và sạt lở lớn nhất trong lịch sử ở Hòa Bình", ông Sứ thể hiện sự quan trọng.
Trong khoảng giác độ tập đoàn dự báo, ông Lê Thanh Hải, Phó giám đốc Trọng điểm khí tượng thủy văn nước nhà, giảng nghĩa do tác động của cả không khí lạnh và áp thấp nhiệt đới nên Thanh Hóa, phía nam đồng bằng Bắc Bộ và một số tỉnh giấc phía tây như Yên Bái, Sơn La, Hòa Bình có mưa rất to.
"Bình thường vào mùa thu, chỉ không khí lạnh, hoặc áp thấp nhiệt đới đã gây mưa to. Nhưng mấy ngày qua nhị hình thái này cấu kết nên gây mưa cộng đồng khủng khiếp", ông Hải nói. Tại Hòa Bình, chỉ trong 6 tiếng lượng mưa đã lên gần 300 mm, cả ngày lên đến 500 mm. Lần trước tiên hồ Hòa Bình phải mở 8 cửa xả đáy.
Nghĩ là tổ chức khí tượng dự đoán chưa sát thực tế, tại cuộc họp Ban lãnh đạo trung ương về phòng chống thiên tai ngày 13/10, ông Nguyễn Văn Hải (Cục Đối phó và Giải quyết hậu quả thiên tai) dẫn chứng: Phiên bản tin lúc 15h15 ngày 10/10 dự đoán lưu lượng nước về hồ lần lượt là 3.800 m3/s và 2.900 m3/s, đương nhiên lưu lượng nước về hồ thực tại lớn hơn hồ hết, 9.300 m3/s và 11.200 m3/s.
Phá rừng, khai thác tài nguyên
Tại hội thảo về sạt lở đất, bầy quét và biện pháp cho sự tạo ra bền vững ngày 14/10, PGS.TS Vũ Mạnh Lợi, nguyên Viện phó Phường hội học, nghĩ là sạt lở núi là do ảnh hưởng của cả thiên tai và con người. "Chúng ta phá rừng đầu nguồn, khai thác tài nguyên lâm thổ sản không theo quy hoạch, phổ biến hầm mỏ được đào bới lung tung đã gây ảnh hưởng thụ động tới không gian", ông Lợi nói.
Các nhà cửa hạ tầng, tuyến phố liên lạc cũng khiến cho đổi mới thiên nhiên, ngày càng tăng sạt lở. Ảnh: Giang Huy.
Cùng với đó là tác động của tòa tháp cơ sở vật chất ngầm, cư dân xây nhà đất khe suối, chân taluy. "Quần chúng. # ta rất liều, ở luôn nơi nguy hiểm. Có thể bà con không nắm được song bổn phận của địa phương cần cảnh báo. Dựng nhà đất chân núi khiến cho đổi mới, tắc nghẽn dòng chảy, ngày càng tăng bạn bè quét", ông Lợi phân tích.
GS.TS Nguyễn Bá Kế, nguyên Viện trưởng Kỹ thuật công nghệ xây đắp, Bộ Xây dựng, cũng cho rằng cội nguồn gây sạt trượt chủ yếu là sự đổi mới môi trường, sự can thiệp của nhân loại vào thiên nhiên.
"Trước đó, sạt lở đất xảy ra ít hơn. Những can thiệp xây đắp không theo quy định đã làm đổi mới dòng chảy, độ ẩm, sự tích nước của đất, dẫn tới sạt lở. Nhân tố dân sinh (khai thác, phá rừng, đào các con phố) làm mất đi sự cân bằng, bình ổn của đất”, ông Kế nói.
Cách thức nào chống sạt lở?
Theo PGS Vũ Mạnh Lợi, ví như mỗi người địa phương nhân thức sẵn sàng và được trang bị khả năng phòng chống thiên tai thì sẽ giảm thiểu rủi ro. Hiện việc tuyên truyền kiến thức tài năng phòng chống thảm họa không tốt. Ông lấy chả hạn khi người Mỹ cảnh báo bão đã chỉ dẫn người dân tích tụ nước, che cửa sổ, tản cư dân... làm thiệt hại về người không lớn.
TS Đinh Văn Tiến, Viện Khoa học kĩ nghệ và giao thông vận tải, nghĩ rằng để có biện pháp phòng chống hiệu quả, cần cái nhìn tổng quan ở tầm vĩ mô, có các công cụ hữu hiệu để điều hành, như xây đắp cơ sở dữ liệu vùng nguy cơ; xây đắp hệ thống quan trắc tại các địa phương; lập phiên bản đồ cơ bản như nhận dạng trượt đất, đánh giá khu vực mẫn cảm, bình chọn rủi ro các điểm từng trượt lở, khu vực tác động khi trượt đất.
Biện pháp ứng phó khi có sạt lở đất là thiết lập hệ thống tin tức công cộng để dự đoán và cảnh báo cho đồng đội, lập chuỗi hệ thống giám sát khu vực, có kế hoạch sơ tán dựa trên bản đồ tích phù hợp, thiết lập chuỗi hệ thống cảnh báo sớm...
Sạt lở núi ở Hòa Bình khiến đa dạng người chết.
Theo PGS Nguyễn Bá Kế, đa dạng nước có chương trình quản lý sạt trượt rất tích cực, bố trí các điểm dân cư giảm thiểu vùng nguy nan. Các điểm cư dân trong vùng nguy hiểm được củng cố, gia cường. Như Thuỵ Điển chỉ dự đoán sạt lở ở những vùng quan trọng bằng chuỗi hệ thống không người điều khiển. Hệ giai cấp giá 200-300 triệu USD này lên tiếng về độ ẩm, nguy cơ sạt trượt. Còn Nhật Phiên bản có chuỗi hệ thống quan trắc từ máy bay và vệ tinh, thống kê các điểm cảnh báo, gắn kết với vệ tinh và gửi về trọng tâm.
“Về biện pháp kĩ nghệ, các nhà khoa học vn đều nhân thức cả, nhưng bản thân mình không đủ tiềm lực kinh tế và công nghệ để áp dụng. Lắp đặt là một chuyện, quản lý hệ thống phân tích cảnh báo là chuyện khác, phải tập huấn cả chuỗi hệ thống quản lý các trạm quan trắc”, ông Kế nói.
|
Theo Ban lãnh đạo trung ương về phòng chống thiên tai, các năm 2000-2014 cả nước xảy ra 250 trận bầy quét, sạt lở đất, làm chết và biến mất 640 người, bị thương 350 người, thiệt thòi trên 3.300 tỷ đồng. Thống kê bỏ mạng do trượt lở đất hàng năm vẫn tăng đều. Triển khai đề án phân vùng cảnh báo nguy cơ sạt lở đất đá vùng miền núi, Viện Khoa học địa chất và tài nguyên (Bộ Tài nguyên và Môi trường) ghi nhận có 10.260 điểm đang có nguy cơ sạt lở đất tại 10 thức giấc miền núi phía bắc, trong đó 2.110 điểm nguy cơ có khối lượng trượt lớn, rất lớn và khác lạ lớn. Nghiên cứu của Viện Công nghệ kĩ nghệ liên lạc vận chuyên chở, Bộ Giao thông Vận chuyển vận - cho thấy, vn chịu ảnh hưởng khỏe mạnh của bão, lượng mưa nhàng nhàng năm cao, địa hình chủ yếu là vùng núi, hoạt động kiến tạo cổ tạo ra các đứt gãy có quy luật theo hướng tây bắc - đông nam. Hoạt động sụt trượt đất đá trên các tuyến các con phố thuộc mức nhàng nhàng cao so với quả đât. |
Xem thêm: bơm công nghiệp giá rẻ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét