Với công việc rà phá bom, mìn và các nguyên liệu nổ sót lại sau chiến tranh, những nữ nhân viên trẻ tuổi của dự án Renew - NPA đang góp phần hồi sinh mảnh đất Quảng Trị.
“Bà con chú ý, chúng tôi sẵn sàng hủy nổ nguyên liệu nổ cực kỳ nguy hiểm. Bắt buộc bà con ở phương pháp xa 200 m, tìm nơi ẩn nấp an toàn…”, lời cảnh báo được lặp lại rộng rãi lần, dồn dập vang khắp cánh đồng bình yên thôn Hà My (Triệu Hòa, Triệu Phong, Quảng Trị).
Đa dạng người dân vội quay đầu, đạp xe về phía trái lại hay tìm nhà dân nấp nhất thời khi họ tới gần khu vực gian nguy.
3…2…1… Sau hiệu lệnh vang to của người đội trưởng là tiếng nổ đinh tai của đạn M79, khói xám phủ kì quặc một góc ruộng.
Việc hủy nổ hoàn thành, Hoàng Thị Ngọc Anh lại cầm chiếc loa tay, đi dọc đoạn đường thôn, công bố với người địa phương là đã hết nguy hại. Đây là công việc hàng ngày của nữ nhân viên y tế thuộc đội xử lý bom mìn lưu động, công trình Renew - NPA.
9X rà phá bom mìn
Ở tuổi 25, Ngọc Anh đã có 2 năm tham gia đội rà phá bom, mìn. Là y sĩ đa khoa, cô chuyên hỗ trợ y tế và kiêm trách nhiệm rải dây điện hỏa để đội trưởng kích nổ khi phát hiện nguyên liệu nổ.
Nữ y sĩ san sớt khi còn bé xíu, thấy những viên chức của các đội rà phá bom, mìn khiến cho nhiệm vụ ở nơi gia đình bản thân mình sinh sống, chị đã mong muốn được làm công việc giống họ.
 |
| Ngọc Anh rải dây điện hỏa để đội trưởng kích nổ vật liệu nổ. Ảnh: Hoàng Như. |
“Tôi hiện ra khi đất nước tự do nên không nắm bắt được tầm nguy hiểm trực tiếp của bom, mìn, vật liệu nổ. Tuy nhiên, có số đông tai nạn đã xảy ra làm phổ biến người chết và bị thương vì phế truất liệu chiến tranh còn sót lại. Yếu tố đó khiến tôi hiểu rằng công việc của mình sẽ góp phần khiến sạch quê hương”, nữ y sĩ 9X giãi bày.
Cùng đến thôn Hà My làm cho nhiệm vụ hôm đó là đội thăm dò phi kỹ thuật. Cô gái độc nhất của đội này là Nguyễn Thị Thu Vân (25 tuổi). Khác với vẻ nữ tính, e sợ của Ngọc Anh, Vân có bề ngoài rắn rỏi, tự tin.
Một bản thân mình đi sâu tham gia thôn, Vân vào từng nhà dân để hỏi về những nơi họ nhân thức hay nghi có bom, mìn. Những ghi chép của cô sẽ giúp xác định địa điểm của nguyên liệu nổ để lập phương án xử lý.
 |
| Đồ họa: Phượng Nguyễn. |
Vân cho nhân thức mỗi ngày, cô có thể đi 1-2 thôn, gặp khoảng 20-30 người để tích lũy thông tin. Những chuyến đi tiếp xúc với cư dân như vậy làm cô nhân thức và nắm bắt được tai nạn bom, mìn đã gây ra phần nhiều hoàn cảnh thương tâm.
Nữ viên chức kể có trường thích hợp cả mái ấm gặp mặt nạn, không ai tồn tại. Hay trường thích hợp chết cả mẹ lẫn con khi cuốc đất, để lại sức bà già yếu… Vậy nên, khi một vật liệu nổ được giải quyết, Vân cảm thấy rất vui vẻ.
Cô gái 25 tuổi thổ lộ những nơi cô từng đến, phần nhiều người địa phương đều nhiệt tình, cẩn thận đón tiếp, giải đáp vì nhân thức mục đích công việc của đội. Tất nhiên, ở đa dạng nơi, cư dân vẫn dè chừng, họ sợ bị... lừa nên không chịu san sẻ. Khi đó, Vân phải kiên nhẫn, xúc tiếp phổ thông lần để họ hiểu và mở lòng.
Theo Vân, bà mụ khó nhọc và gian nguy hơn những viên chức làm nhiệm vụ rà nguyên liệu nổ - công tác xúc tiếp thường xuyên với phế liệu chiến tranh.
“Viên chức rà nguyên liệu nổ phải đối diện với nguy nan túc trực. Họ trực tiếp đưa xẻng xuống đất, tiếp xúc với bom, mìn. Chỉ không may chạm tham gia là tai nạn xảy ra”, Vân nói.
Vân thổ lộ sự ra đi của người đội trưởng đội điều tra công nghệ Ngô Thiện Khiết khi đang làm cho nhiệm vụ cách thức đây hơn một năm luôn khiến chị và những đồng nghiệp sợ hãi. Trải nghiệm lâu năm hay sự cẩn trọng đã không cứu được người đội trưởng kỳ cựu. Rực rỡ giới giữa sống và chết chỉ cách nhau trong gang tấc, phụ thuộc may không may.
Khi chiến tranh chấm dứt năm 1975, hàng triệu tấn bom, đạn chưa nổ còn nằm tản mạn khắp giang sơn. Những người như Vân, Ngọc Anh nắm bắt rõ việc Quảng Trị là tỉnh chịu ảnh hưởng nặng năn nỉ nhất với gần 84% diện tích đất bị ô nhiễm bom, mìn, vật liệu nổ - gấp 4 lần mức bình quân cả nước.
 |
| Thu Vân tích lũy thông tin trong khoảng người dân. Ảnh: Hoàng Như. |
Đối mặt tử thần
11h, giữa cái nắng gay gắt của ngày cuối hạ, nhìn từ đoạn đường mòn, phổ thông bóng người thập thò, ẩn hiện sau những thân cây mọc lác đác trên triền cát trải rộng của thôn Linh Chiểu (Triệu Sơn, Triệu Phong, Quảng Trị).
Lại gần, môi trường bị giễu cợt ngự bởi tiếng rò rò của máy rà kim khí. Những người vấn đề khiển chúng mặc đồng phục bảo hộ, đầu đội mũ, gương mặt bịt kín đáo bởi khăn che, chẳng thể đoán được nam nữ. Hoàn toàn im re, họ chậm rãi rãi đưa máy rà trên địa bàn đã định.
Hốt nhiên, phá tan môi trường bình lặng là tiếng kêu chói tai của máy rà khi nhận thấy vật thể đáng nghi trong lòng đất, đó có thể là bom, mìn hay bất kỳ truất phế liệu chiến tranh gian nguy nào.
Những viên chức rà bom, mìn của đội dò xét kỹ thuật trở nên nhanh chóng, họ gấp rút rời bỏ khu vực nguy hiểm để đội trưởng khiến cho các thao tác đánh dấu, xác định trước khi vật liệu nổ được túa gỡ. Đó cũng là thời gian nghỉ trưa của cả đội (11-12h).
Dỡ bỏ mũ và khăn che, những gương mặt xuất hiện, họ đều khá trẻ. Cả đội hơn 15 người, chỉ có 3 phụ nữ. Những cô gái rà bom, mìn nhát gan và kiệm lời hơn hẳn. Khi được hỏi về công tác khó khăn, nguy khốn, họ thường lần chần rồi chỉ cười trừ. Những câu chuyện đời sống làm họ linh hoạt hơn.
 |
| Những nhân viên Renew - NPA dùng máy rà kim loại rà phế truất liệu chiến tranh trên bãi đất trống. Ảnh: Duy Hiếu. |
Một ngày của người mẹ trẻ Nguyễn Thị Thu Trang (23 tuổi) bắt đầu từ 4h30. Trang dậy sớm để an ủi con, cho bé bỏng đỡ nhớ hơi mẹ khi chị đi khiến một mạch đến tối. Sau đó, cô thu vén nhà và sẵn sàng bữa trưa mang theo để ăn cùng đồng nghiệp. Trang bảo phổ quát hôm đi làm sâu tham gia rừng, giả dụ không mang cơm theo, sẽ không có gì để ăn.
Sau khi làm dứt việc nhà, Trang đến văn phòng để kịp cùng đồng nghiệp chuẩn bị dụng cụ rồi xuất phát tới hiện trường lúc 6h30. Tùy từng hiện trường mà diện tích rà của cả đội khác biệt mỗi ngày.
Trang và những đồng nghiệp của bản thân làm cho việc không kể thời tiết. Dù trời nắng gay gắt trên nền cát rát bỏng hay mưa xối xả, bùn ngập chân, cô và đồng nghiệp vẫn âm thầm rà bom, mìn trên từng tấc đất quê hương.
Người thiếu phụ trẻ tuổi san sẻ thời điểm đầu khi chưa quen công việc, cô cảm thấy khá lo lắng, có chút đỉnh lo âu. Đương nhiên, chỉ sau một thời gian quen với công việc, cô không cảm thấy lo sợ hay buông xuôi trước những gian truân. Trang bảo hiện tại, cô luôn cảm thấy yêu công việc đã chọn bởi nó mang nhiều ý nghĩa.
Yêu và muốn cống hiến cho công việc đặc biệt này bởi nó mang phổ thông ý nghĩa cũng là lời chia sớt của phổ thông nữ đồng nghiệp của Trang. Họ tâm niệm rằng nếu như những người gắn bó rộng rãi năm với công việc như họ thoái chí, không khiến cho thì liệu bạn nào sẽ là người giúp tẩy tinh khiết truất phế liệu chiến tranh khỏi mảnh đất này.
 |
| Chị Khánh (trái) và Trang (phải) nghỉ dưỡng sau nhiều giờ làm việc. Ảnh: Duy Hiếu. |
Chị Nguyễn Hồng Khánh (27 tuổi), đội thăm dò kỹ thuật, tâm tư chị làm cho công việc này để cống hiến cho non sông và cư dân. Việc rà phá phế truất liệu chiến tranh sẽ giúp người địa phương được bình an và không còn lo sợ.
"Tôi kì vọng những dự án như thế này được kéo dài để giúp sắm hết phế truất liệu chiến tranh trên quê hương chính mình", Khánh chia sớt.
Hàng ngày, những nữ nhân viên của công trình Renew - NPA như Khánh, Trang, Vân, Ngọc Anh cùng đa dạng đồng nghiệp vẫn rong ruổi trên các đường quê Quảng Trị để góp phần xử lý truất phế liệu chiến tranh. Khánh thổ lộ chị xác định rằng yếu tố quan trọng nằm ở việc phiên bản thân có cố gắng hay không khi đối diện với những gian nan, khắc nghiệt từ công việc, thiên nhiên...
“Tôi xuất hiện ở mảnh đất Quảng Trị đầy nắng gió nên đã quá quen với sự khắc nghiệt của nó. Bởi vậy, tôi chẳng hề cảm thấy công tác này gian khổ hay nặng nhọc, những yếu tố đó đã trở thành thói quen rồi”, Khánh cười tươi, làn da trắng ửng đỏ dưới bóng nắng.
Hơn 40 năm trước, ngay khi chiến tranh vừa xong xuôi, Quảng Trị đã tạo dựng chiến dịch rà phá bom, mìn, vận động gần 3.000 người. Trong giai đoạn rà phá, phổ quát người đã thiệt mạng, có ngày, số thương vong khi khiến cho nhiệm vụ lên tới 15-17 người.
Trong khi cố gắng của địa phương, từ năm 1996, Quảng Trị được Chính phủ chuẩn y phù hợp tác với các công ty quốc tế, doanh nghiệp phi chính phủ nước ngoài chấp hành các dự án khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh.
Hơn 20 năm qua, các chương trình, công trình này đã rà sạch trên 11.000 ha đất bị ô nhiễm nặng, di dời và tiêu diệt trên 430.000 loại bom, mìn.
Hồi sinh vùng đất chết Quảng Trị: Trận chiến đầy máu và nước mắtĐôi tay lật bật vuốt từng cành đót để làm chổi, người con trai mất đa dạng nội tạng trong thân thể san sớt gần 30 năm về trước, vì âu sầu và bần hàn nên ông mới liều mình đi cưa bom. |
những cô gái phá bom thời bình 20/10 ngày đàn bà vietnam Quảng Trị bom mìn rà phá bom mìn những cô gái tuổi 20 đi phá bom thời bình phá bom truất phế liệu chiến tranh tai nạn bom mìn
Có thể bạn quan tâm: tin thời sự
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét