Tổng thống 'tỷ năm' của Gambia mang oto đi lưu vong

Ngoài nghi ngại vét sạch sẽ kho bạc nhà nước, nhà lãnh đạo lâu năm Yahya Jammeh rời khỏi nước nghèo Tây Phi cùng rộng rãi xe hơi siêu sang và các món hàng xa xỉ, bị lên án là "kẻ trộm".

21/1, đêm cuối cùng trước khi mở màn hành trình lưu vong, ông Yahya Jammeh tới trường bay trên chiếc Rolls-Royce nhiều người biết đến của bản thân mình. Cùng đoàn xe hộ vệ, chiếc xe chở nhà chỉ huy lâu năm của Gambia lướt qua những đoạn đường rộng ở thủ đô Banjul.

Yếu tố ít ai ngờ là sau đó chiếc Rolls-Royce cũng đi "lưu vong" cùng chủ sở hữu của nó. Chiếc xe, với phần tựa đầu (trên ghế ngồi) thêu dòng chữ “Ngài Sheikh Giáo sư Alhaji Tấn sĩ Yahya A. J. J. Jammeh”, được đưa vào một máy bay chở hàng cất cánh trong tối hôm đó.

Cựu Tổng thống Yahya Jammeh bước lên tàu bay rời khỏi Gambia tối 21/1. Ảnh: Reuters.

'Ông ta là một tên trộm'

Theo một nhân viên phi trường và một nhà ngoại giao nắm rõ tình hình Gambia, ngoài chiếc xe trên, ông Jammeh còn mang theo một chiếc Rolls-Royce thứ nhì, một chiếc Mercedes-Benz, một số mẫu xe khác và phổ quát món hàng xa xỉ.

Cả hai đều chối từ cho biết tính danh vì sự bất ổn hiện giờ ở Gambia. Trước khi lưu vong, ông Jammeh đã chỉ đạo Gambia trong 22 năm và không đồng ý từ bỏ chức vị sau thất bại trước thương buôn Adama Barrow trong cuộc bầu cử bằng bi ve hồi 04 tuần trước.

Nhà ngoại giao giấu tên nói trên cho nhân thức ông Jammeh đã cố rút tiền trong khoảng nhà băng trung ương của Gambia trong các tuần vừa qua nhưng bị khước từ truy cập. Hai tuần trước, ông cho chuyển 22 chiếc xe tới Mauritania.

Đoạn ghi hình Bầu cử tổng thống bằng bi ve ở Gambia Theo truyền thống có trong khoảng thập niên 1960, cư dân Gambia bỏ bi ve vào cỗ ván có dán ảnh người tìm việc mà bản thân mình chọn. Số bi ve sau đó sẽ được cho ra khay có 200-500 lỗ để kiểm đếm.

Dường như đó, nhân viên trường bay cho biết vẫn còn 10 chiếc xe và hàng hóa đang chờ để được chuyển tham gia một tàu bay chở hàng khác, nhưng chưa rõ khi nào phi cơ này sẽ cất cánh.

Một vài cư dân thủ đô Gambia cho nhân thức họ cảm thấy bị xúc phạm khi ông Jammeh được phép rời khỏi quốc gia với nhiều món đồ có trị giá.

Chị Fatima Fanny Ceesay, 24 tuổi, một thợ may, cho biết bất kỳ thứ gì mà ông Jammeh bỏ lại sau khi ông rời đất nước phải bị tịch thâu, kể cả khi những món hàng này là điều kiện để ông ra đi theo ký hợp đồng.

“Yahya Jammeh lên cầm quyền với nhì bàn tay trắng", chị Ceesay nói. “Mọi thứ ông ta có được đều là ăn trộm từ người địa phương Gambia. Họ không nên để ông ta cầm đi bất cứ thứ gì trừ bộ áo quần trên người. Ông ta là một tên trộm".

Người gieo rắc nỗi sợ

Ông Jammeh lên nắm quyền tại Gambia sau cuộc đảo chính quân sự năm 1994. Theo New York Times, trong rộng rãi năm, nhà lãnh đạo này đã cho bắt giam các đối thủ chính trị và nhà báo, săn lùng những người được cho là phù thủy. Ông gieo rắc "nỗi thấp thỏm kinh khủng" đến mức những người đã bỏ trốn đến Senegal vẫn lúng túng ông cho gián điệp theo dõi họ.

Gambia chìm trong bít tất tay từ khi ông Jammeh thua trong cuộc bầu cử mà ban sơ ông kiếm được thua nhưng một số ngày sau lại tuyên bố chưng bỏ kết quả. Khước từ chuyển giao quyền lực, ông thề sẽ sử dụng quân đội để kiểm soát an ninh chức tổng thống của bản thân.

Ông Jammeh (áo trắng) tuyên bố kiếm được thua ngay sau hôm bầu cử hồi đầu bốn tuần 12 nhưng sau đó rút lại tuyên bố và không đồng ý chuyển giao quyền lực. Ảnh: AP.

Sự việc làm các nước Tây Phi thành lập câu kết quân sự tiến tham gia Gambia. Đồng thời, chỉ huy các tổ quốc láng giềng bay sang thương lượng với ông Jammeh. Tham gia tối thứ bảy tuần trước, ông Jammeh lên phi cơ, đồng hành là tổng thống của Guinea.

Nhiều nguồn tin khẳng định vị cựu tổng thống từng tuyên bố chỉ huy Gambia trong "một tỷ năm" hiện sống lưu vong ở Guinea Xích đạo. Hôm 23/1, các thành viên đảng đối chọi tại nước này báo cáo phản đối chính phủ "chứa chấp" ông Jammeh.

“Ông Jammeh là người nguy khốn. Ông ta làm thịt chết các thành viên đối nghịch, ông ta đánh cắp của nả của giang sơn và người dân", Andres Esono Ondo, thây mặt phe đối chọi tại Gambia, lên án. "Chúng ta đã có sẵn một nhà độc tài ngồi ở ghế tổng thống. Chúng ta không cần thêm một người như thế nữa".

Tân tổng thống phải lưu vong

Tân Tổng thống Barrow đã tuyên thệ nhậm chức hôm 19/1 tại Đại sứ quán Gambia ở thủ đô Dakar của Senegal nhưng vẫn chưa về nước. Ông đang ở cùng mái ấm và các trợ lý trong căn nhà của ông tại một khu thị trấn cao cấp ở Dakar, chọn lựa những cái tên cho nội các mới.

Hôm 23/1, liên quân các nước Tây Phi tập trung tại hội sở chính phủ Gambia để đảm bảo bình an cho sự đi về của ông Barrow. Họ không vấp phải chống cự nào.

Tân Tổng thống Adama Barrow tuyên thệ nhậm chức tại Đại sứ quán Gambia ở thủ đô Dakar của Senegal hôm 19/1. Ảnh: Reuters.

Rộng rãi người Gambia vượt biên tới Senegal, non sông tiếp giáp cả 3 phía của Gambia, đã hồi hương và hy vọng vị tân tổng thống. Các quan chức Liên Thích hợp Quốc lo sợ rằng dòng người vội vã rời bỏ đất nước này sẽ sản xuất một cuộc khủng hoảng nhân đạo ví như tình trạng bế tắc kéo dài.

Khi ông Jammeh ra đi, Liên Phù hợp Quốc, Hòa hợp châu Phi và Đồng đội Kinh tế các nước Tây Phi ban hành một tuyên bố bình thường nói rằng họ cam đoan sẽ chặn đứng việc cựu tổng thống, mái ấm và những người thủy chung với ông chiếm đoạt của nả.

Ông Barrow nghĩ là tuyên bố trên không mang tính ràng buộc trong khi phổ thông nhà ngoại giao phương Tây nói ngôn từ chu đáo của tuyên bố không đào thải các hành động chống cự ông Jammeh. Ông Barrow cho nhân thức ông sẽ kiến tạo một ủy ban sự thật và hòa giải để xem xét các cáo buộc về hành vi sai lầm của ông Jammeh trong thời điểm chỉ đạo.

Chỉ huy 'tỷ năm' Gambia lưu vong, ngân khố trống trót lọt Tân tổng thống Adama Barrow cho nhân thức kho bạc nhà nước đầy đủ trống rỗng sau khi cựu Tổng thống Yahya Jammeh rời khỏi non sông, khiến Gambia lâm tham gia "hiểm họa nguồn vốn".

Dân Gambia ăn mừng 'tổng thống tỷ năm' bị lật đổ Đương kim tổng thống Yahya Jammeh, người từng tuyên bố sẽ chỉ đạo Gambia trong "một tỷ năm", vừa thua cuộc trong cuộc bầu cử diễn ra hôm 1/12.

Triều Trinh - Đông Phong (theo NYT)

tổng thống Gambia lưu vong tổng thống Yahya Jammeh tổng thống Gambia móc túi chỉ đạo Gambia bỏ trốn

Có thể bạn quan tâm: tin tức mới nhất