Sản phẩm kiến trúc là sản phẩm văn hóa được kết tinh gắn với các hoạt động công tích thông minh nghệ thuật, công nghệ, hệ lối suy nghĩ… nên đã trong khoảng lâu, lĩnh vực lý luận và phê bình kiến trúc (LL&PBKT) luôn sản xuất, có những đánh giá, bình luận mang tính chính luận, tính thời sự, là cơ chế tập phù hợp dư luận, đôi khi không chỉ là quan niệm cá nhân mà là thây mặt cho tiếng nói của số đông, thậm chí là hệ lối suy nghĩ xã hội nhằm bình chọn, nhìn kiếm được, chú ý, khen chê, góp phần tìm ra các giá trị, phương hướng mới để định hướng cho tạo ra, cho sáng tạo…
Bất cứ một ngành nghệ thuật nào giả dụ thiếu lý luận phê bình chỉ là nền nghệ thuật được thông minh trong ru ngủ, thậm chí mất hướng đi và có nguy cơ đi vào ngõ cụt. Bởi lẽ, phê bình là ngôn ngữ phản ánh tự tạo nên đa chiều quan niệm xã hội. Một phố hội đa chiều ý kiến cam đoan sẽ nhiều chủng loại và nó tạo tính khó khăn, xúc tiến lực kích thông minh. Lý luận phê bình giúp dư luận phường hội có thể trái chiều sẽ có kiếm được thức đúng về tòa tháp, công trình, công trình… Trong phê có bình, trong chê có khen, mua ra cái mới, cái giá trị ở cả nội dung và cách thức, hướng đến chân, thiện, mỹ. Cho nên, nếu như không có lý luận phê bình tức thị không có thước đo về khoa học và nghệ thuật, dẫn đến nền kiến trúc sẽ khó khăn có tinh hoa và phiên bản sắc. Hay nói đúng hơn, phê bình cũng đồng nghĩa với thông minh và có chăng, có thể chắc chắn lý luận phê bình kiến trúc là một chức phận phường hội cao siêu, yên cầu cần được đon đả.
Quá vận chuyển - Hãy trả lại “tên” cho em!
Lý luận và phê bình kiến trúc vào vai trò sứ mệnh trong nhận thức, phản biện và thúc đẩy phường hội sản xuất
Loài người đang chuyển động và sinh tồn trong nhân loại quan bao gồm cả không gian thiên nhiên và phường hội. Với không gian tự nhiên, ngay từ thuở nguyên sơ, duyệt công phu đóng hộp, con người đã biết dần dần thích ứng đến khắc giễu cợt và đoạt được theo hướng khai thác những nhân tố dễ ợt và tránh những tác hại do thiên nhiên mang lại. Yếu tố thấy rõ nhất ở đây, từ chỗ ăn hang ở lỗ, loài người đã nhân thức tự cất dựng từ những túp lều đơn sơ đến ngôi nhà đất của mình. Trải dài theo tiến trình của lịch sử, duyệt y công phu đóng chai và bảo vệ nòi, chính loài người cũng đã tạo nên môi trường xã hội ở cả dạng vật thể và phi vật thể, nơi dung dưỡng, phát hành, cường thịnh, tranh chấp, thoái trào, thậm chí suy vong của những trị giá văn hóa, để rồi sàng lọc lại, bước tiếp vào những chu kỳ, thời kỳ lịch sử đặc sắc nối liền theo quy luật phát hành.
Phong cách “giả cổ hủ”?
Truyền thống và văn minh - Phối hợp hay lấn át?
“Trông lên thì chẳng bằng ai,
Trông xuống thì chẳng ai… cao bằng mình”!
Cũng giống như các đơn vị quản lý nghệ thuật khác như điêu khắc, hội họa, âm nhạc, văn thơ, sàn diễn, điện ảnh… Kiến trúc là một lĩnh vực tổng phù hợp hàm chứa các yếu tố về văn hóa, kỹ thuật, mỹ thuật, nghệ thuật. Ở đó, tập phù hợp các giá trị về văn hóa, lịch sử, xã hội… được tạo tác, kết tinh thành vật phẩm hàng hóa ở dạng vật thể, có thể là một công trình đơn độc hoặc lớn rộng hơn là một siêu thị hàng hóa, được biểu thị qua một thị trấn, một thị trấn, một làng xã, một công ty ở.
Thế giới đã chứng kiến lịch sử của những trào lưu kiến trúc quả đât trong khoảng Người nào Cập cổ điển, Hy Lạp cổ xưa, La Mã cổ kính đến Roman, Gotich, Phục hưng, High-tech, hậu hiện đại… Hiện giờ là kiến trúc giải tỏa kết cấu, kiến trúc xanh và tiết kiệm năng lượng… Qua mỗi một quá trình lịch sử, sự hiện diện của các tòa tháp kiến trúc là minh chứng chân thật phản chiếu cấu trúc thượng tằng, kiến trúc của mỗi loại hình phố hội về thiết dè bỉu phố hội, quan hệ đóng chai, văn hóa tín ngưỡng tín ngưỡng… được thể hiện rõ nét qua các cách thức như trào lưu, khuynh hướng, trường phái, phong cách…
Chính vì sản phẩm kiến trúc là item văn hóa được kết tinh gắn với các hoạt động công lao sáng tạo nghệ thuật, công nghệ, hệ tư tưởng… nên đã trong khoảng lâu, lĩnh vực LL&PBKT luôn sản xuất, có những đánh giá, bình luận mang tính chính luận, tính thời sự, là chế độ tập phù hợp dư luận, đôi lúc không chỉ là quan niệm cá nhân mà là đại diện cho ngôn ngữ của đồng đội, thậm chí là hệ tư tưởng thị trấn hội nhằm bình chọn, nhìn nhận, để ý, khen chê, góp phần sắm ra các giá trị, hướng đi mới để xác định phương hướng cho phát hành, cho thông minh… Ngoài ra đó, LL&PBKT không chỉ thuần tuý ở lý luận kỹ thuật mà nhìn nhận từ cả thực tế, đưa ra những dự báo, những cảnh báo… Đôi lúc duyệt phê bình mà số đông biết đến tác giả, thành quả. Chính vì thế, phê bình đã góp phần phát triển chất lượng cho sáng tác. Duyệt phê bình, có thể giải nghĩa, hướng dẫn tập thể phường hội nắm bắt nhân thức hơn, nâng cao dân trí hơn.
Bất cứ một ngành nghệ thuật nào ví như thiếu lý luận phê bình chỉ là nền nghệ thuật được thông minh trong ru ngủ, thậm chí mất hướng đi và có nguy cơ đi tham gia ngõ cụt. Bởi lẽ, phê bình là ngôn ngữ đề đạt tự tạo nên đa chiều quan điểm xã hội. Một xã hội đa chiều quan niệm cam kết sẽ nhiều chủng loại và nó tạo tính khó khăn, xúc tiến lực kích sáng tạo. Lý luận phê bình giúp dư luận thị trấn hội có thể trái chiều sẽ có nhận thức đúng về tòa tháp, công trình, công trình… Trong phê có bình, trong chê có ca ngợi, mua ra cái mới, cái trị giá ở cả nội dung và chế độ, hướng đến chân, thiện, mỹ. Vì thế, nếu không có lý luận phê bình tức là không có thước đo về kỹ thuật và nghệ thuật, dẫn đến nền kiến trúc sẽ khó có tinh hoa và bạn dạng sắc. Hay nói đúng hơn, phê bình cũng đồng nghĩa với thông minh và có chăng, có thể chắc chắn lý luận phê bình kiến trúc là một chức vụ thị trấn hội cao quý, yên cầu cần được vồ cập.
“Khoác áo mới” cho Di sản kiến trúc - Có sai lệch về màu sắc và nguyên liệu không?
Nghệ thuật kiến trúc hay nghệ thuật quảng cáo?
Những thử thách, sự cản trở đối với công việc lý luận và phê bình kiến trúc ở vietnam
Công việc LL&PBKT ở vietnam đã có trong khoảng lâu, luôn đồng hành với hơi thở của sáng tác, tìm hiểu. Tuy nhiên, thời điểm vừa qua, nhất là từ khi Chính phủ có Quyết định số 112/2002/QĐ-TTg ngày 03/09/2002 về việc phê ưng chuẩn xác định phương hướng phát triển Kiến trúc vn đến năm 2020 thì có khuynh hướng trầm lắng, ít được chú ý. Việc nghiên cứu thiết kế, sáng tác đang bị thú vị vào dòng chảy của hoạt động mua bán, có khuynh hướng thương nghiệp hóa, dễ dàng hóa, thậm chí là đồng nhất hóa… Ít và rất ít có những luận bàn, phê bình có tính chính luận, nền kiến trúc quốc gia như đứng ở ngã ba tuyến phố, thiếu xác định phương hướng, rắc rối và không ít cực đoan.
Trước hết, công tác lý luận phê bình nếu như phân theo nhiệm vụ tác dụng thuộc về nghĩa vụ của các doanh nghiệp Hội chính trị - phường hội - nghề nghiệp như Hội Kiến trúc sư vn, Hội Quy hoạch đô thị Việt Nam… Đương nhiên, những tổ chức này chưa tụ họp được những chuyên gia có máu nóng, có chuyên ngành sâu và vững quà. LL&PBKT chỉ lẻ bóng ở một vài chuyên gia, nhà kỹ thuật có tên tuổi và thâm niên, chưa có sức hấp dẫn, tập phù hợp của số đông giới hành nghề kiến trúc sư và những người khác quan tâm.
Các vấn đề hot bỏng, thời sự của phường hội rất ít được đề cập trên các thể loại, diễn đài tìm hiểu của các tin báo chuyên ngành nghề. Nhiều lúc, các điều đó được biểu thị trên các dụng cụ nghe nhìn khi có sự lên tiếng đa chiều của dự luận tập thể hoặc khi xảy ra các sự cố, thậm chí là thảm họa như cháy nổ, lụt lội, tắc nghẽn liên lạc, công trình bỏ không tại các khu thành phố, sự xuống cấp của các khu tái định cư…
Bên cạnh đó, phần nhiều các công trình, các dự án, đồ án quy hoạch… cần phải xin quan niệm của các Hội đồng chuyên gia tư vấn thì lại là nơi tập phù hợp ít chuyên gia có năng lực chuyên ngành, ít trải nghiệm thực tại trong kiến tạo sáng tác, nên đã vô hình chung, chọn các công trình không chuẩn mực, khi xây dựng ngừng mới thấy rõ đa dạng bất hợp lý. Những kiểu hội đồng này, với những kiến trúc sư sinh nghề tử nghiệp thường hay gọi là “hội đồng chuột”.
Ít có lý luận phê bình đi thẳng, đi sâu vào chuỗi hệ thống pháp lý từ Quy chuẩn, Tiêu chuẩn, các Nghị định, Thông tư, Định mức kinh tế công nghệ,… vì suy cho cùng, việc sáng tác theo xác định phương hướng nào đi nữa, ít rộng rãi cũng vẫn phải nương tựa cố định vào qui định của hệ thống pháp lý này. Khác biệt, tại các hội nghị, hội thảo khoa học, hội đồng công nghệ các đơn vị quản lý. Những tìm hiểu căn bản, dẫn hướng ít có giá trị thực tế, từ người tìm hiểu đến người đánh giá, phản biện quá dễ dàng và vô cảm, thiếu trách nhiệm, chất lượng công nghệ kém cỏi. Tất nhiên, lĩnh vực này khác lạ rất ít phê bình chính luận công bố.
Với những doanh nghiệp, doanh nghiệp được giao nghĩa vụ về công việc LL&PBKT, việc phân tích chỉ mang chế độ ứng phó, do lương và thu nhập thấp, không dễ dàng khuyến khích khích lệ được người nhập cuộc trong ngành này, gần như quay sang lo mưu sinh cuộc sống cơm áo đời thường.
Với nhân lực làm cho công tác LL&PBKT, trước hết đòi hỏi họ phải phát xuất trong khoảng thị hiếu, mê say, sở trường, sở đoản đến năng lực, phẩm chất, tư tưởng, tư duy và cơ chế luận. Để từ đó mới có thể có khả năng giỏi trong công việc phán đoán, bình luận, cắt nghĩa, bình chọn, biện luận, diễn giải, suy luận, quy nạp, bàn cãi… Mặc dầu vậy, thực tại cho thấy, có rất ít người làm được yêu cầu này, do trong phân tích LL&PBKT đòi hỏi vừa phân tích, lý luận phải đi đôi với thực tế, phải có lưng vốn kiến thức rộng về lịch sử, văn hóa, phường hội, dự đoán được, cảnh báo được, tiên lượng được những vấn đề có can hệ tới sự đối chọi giữa các nhân tố mang phép biện chứng trong triết học như truyền thống và tiến bộ, bảo tàng và phát triển, tranh chấp và chuyển di, cỗi nguồn và kết quả, nội dung và hình thức, thực chất và hiện tượng, kĩ năng và hiện thực, đương nhiên và tự nhiên, cái thông thường và cái riêng, lý thuyết và thực tại; Hoặc phải hiểu rõ các quy luật thông thường như: quy luật tiến hóa, quy luật tiếp biến, quy luật sản xuất, quy luật loại bỏ, quy luật hoạt động mua bán… Chính bởi vậy, thỉnh thoảng lý luận và phê bình đi sau thực tiễn, ít có lý luận phê bình mang tính dẫn hướng, định hướng cho sáng tác. Người sáng tác thiết kế thì đại trà, người tìm hiểu lý luận và phê bình thì hi hữu muộn. Và còn nữa, tuồng như bất kỳ ngành nghệ thuật nào, ví như theo hướng sáng tạo, sáng tác, đến diễn giả thì đa số ăn nên khiến ra, giàu có, hữu danh, đạt được mục tiêu... chứ nghiệp phê bình chẳng mấy người nào danh vọng cả, đủ ăn xài là may, phê và bình không khéo, nhân gian lại ghép tham gia loại gàn dở.
Do El nino hay do kiến tạo?
Phong cách kiến trúc “Hậu” tiến bộ?
Đôi vấn đề luận bàn thay cho lời kết
Lĩnh vực nghệ thuật nào cũng có lĩnh vực lý luận và phê bình. Chúng vào vai trò là một chức phận thị trấn hội quan trọng để dẫn tuyến đường cho sản xuất, cho sáng tạo, luôn đào luyện, dành dụm trên phổ quát bình diện để rồi gạn lọc và tụ họp những tinh hoa nghệ thuật có trị giá được mến yêu và lượt bỏ những phần dư thừa thành bạn dạng sắc.
Đã có những tìm hiểu của các học giả quốc tế, từng xếp kiến trúc là loại hình nghệ thuật đứng số 1 trong 7 loại hình nghệ thuật của thế giới như điêu khắc, hội họa, âm nhạc, thơ văn, sân khấu, điện ảnh. Bởi lẽ, ngay trong khoảng buổi rạng đông của con người, con người đã phải tậu cho mình một nơi trú ẩn (cư trú) là ý định nguyên thủy của thị trấn hội nhân loại, khởi đầu từ hang động tự nhiên (hay nói như các bậc tiền bối: có an cư mới có lạc nghiệp). Và cũng bởi lẽ kiến trúc là một lĩnh vực nghệ thuật chiếm hữu lĩnh không gian, được thiết kế bởi qui định tạo hình nghệ thuật kết hợp với khoa học, tạo ra không gian sống thứ nhì cho con người sau không gian của tạo hóa.
Vậy thì, để xác định phương hướng cho công việc sáng tác, ít ra ra là tậu đoạn đường đi xác định phương hướng cho sự phát triển của nền kiến trúc đất nước theo hướng vừa tân tiến vừa có phiên bản sắc, vừa hội nhập và giữ gìn được các giá trị truyền thống với cốt lõi là các giá trị về tính ổn định vững bền, tính số đông, tính lưu truyền…thì lĩnh vực LL&PBKT cần phải được xem, được đặt ở một vị trí cần thiết, được nhiệt tình đầu tư thỏa đáng, được tạo một sân chơi và không gian dân chủ, lành mạnh, phục vụ sứ mệnh, chức phận vốn có cao tay và linh nghiệm mà nó đã, đang và sẽ mang trong chính mình mãi mãi.
Xem tại: tin tổng hợp
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét