Ngày xưa các cụ rất cần thiết trong điều xử sự với dòng sông. Dòng sông có gì đó gắn với nhân tố khôn thiêng, phong thủy.
Can dự tới việc quy hoạch sông Hồng, PV VOV.VN đã có cuộc trao đổi với Đại biểu Quốc hội, Nhà Sử học Dương Trung Quốc về yếu tố này.
P/V: Thủ đô là mảnh đất kinh kỳ, ngàn năm văn hiến, gắn liền với sông Hồng. Cách đây không lâu TP Hà Nội đã đặt ra yếu tố quy hoạch lại 2 bên bờ sông. Với nhân cách là một nhà nghiên cứu Lịch sử, ông nghĩ như thế nào về việc này?
Nhà sử học Dương China: Khách hàng nào cũng biết Thăng Long xưa Hà Nội nay nằm trên lòng của con sông Hồng, dấu vết của một thời tất cả chuỗi hệ thống mặt nước, ao hồ đầm. Phương pháp đây hơn 1000 năm, khi Lý Công Uẩn rời đô ra Đại La, việc làm cho đầu tiên là đắp đê, tu xá.
Đại biểu Quốc hội, nhà Sử học Dương TQuốc nói về công trình quy hoạch sông Hồng.
Theo nguyên tắc xưa, "nhất cận thị, nhì cận giang", một thành phố có sản xuất được hay không cũng nhờ tham gia con sông. Hà Nội là một đô thị nhưng lại tạo ra không thông thường, không sản xuất 2 bên bờ sông. Tham gia những năm 1925, 1926, khu vực này bị một trận lụt rất lớn, trong khoảng đó người Pháp đắp một con đê rất cao chạy dọc bờ sông Hồng, tạo ra một khoảng phương pháp đứt quãng giữa TP Hà Nội và bên kia sông. Bởi vậy, có một thời gian dài, Hà Nội chỉ sản xuất một bên bờ sông Hồng. Khu vực ngoài đê, sự quản lý rất thong thả, cùng với áp lực của dân số, tạo ra công đoạn thành phố hóa đã tạo ra một không gian cư dân rất lộn xộn 2 bên bờ sông và để lại "di sản" lớn hiện giờ.
Cho nên, cùng với sự phát triển của Thủ đô, không chỉ là mở rộng môi trường mà việc sản xuất đồng đều tả và hữu ngạn con sông là một nhu cầu vô cùng bức thiết, bộc lộ sự tiến bộ, đúng mực và rất kịp thời. Sông Hồng chảy qua đô thị Hà Nội, nó có thể là nguồn lực rất lớn về nước, liên lạc, cảnh quan, về khí hậu. Ví như khắc phục tốt sẽ mang lại lợi ích ngược lại sẽ có không ít tai họa cả về mặt khí hậu và mặt trị thủy.
Tôi đã đọc tài liệu của Quân đội quần chúng vietnam khi thẩm vấn De Castries, thì ông ấy là một người có trình độ kiến thức rất cao. Trong đó ông ấy có nói, tôi mới tới Hà Nội thôi đã lên mặt trận rồi nhưng giờ ngắm lại mới thấy nó quá đẹp. Ông ấy chính là người đưa ra ví von rằng nhìn cầu Long Biên giống như một tháp eiffel ngả giữa lòng Hà Nội. Nhưng ông ấy cũng phát hiện ra một vấn đề tại sao đô thị này lại quay lưng lại với con sông của nó. Ông ấy cảm kiếm được bãi giữa sông Hồn giống như Paris, tại sao không cải tạo biến bãi giữa đó thành một môi trường sinh thái.
PV: Trong văn hoá của người Việt, dòng sông mang một vấn đề gì đó rất gắn bó, không xa lạ. Đặc biệt, với người Thủ đô, sông Hồng như một phần cuộc sống ý thức, vật chất, thưa ông?
Nhà sử học Dương Trung Quốc: Trong cái nhìn xưa nay về dòng sông có gì đó gắn với nhân tố linh thiêng, phong thủy. Xưa kia các cụ rất cần thiết trong vấn đề xử sự với dòng sông, nói đến hà bá, thủy thần, thủy quái,… tương tự người xưa muốn gửi gắm tham gia đó một sự trân trọng và cả thận trọng trong cách thức ứng xử.
Dòng sông vừa là mạch nguồn giao thông, lối vào ra vào, can hệ cả về điều an ninh quốc phòng, là dòng sông hữu hảo.
Một trong những nguyên nhân người Pháp muốn tiến công Thủ đô là đòi quyền chuyển di trên dòng sông Hồng, họ muốn nối kết giữa Việt Nam với một hoạt động mua bán mà họ rất thân mật là hoạt động mua bán phía nam Trung Quốc.
Chính phủ và Hà Nội cần rất nhiệt tình và cẩn trọng bởi đây không chỉ thuần tuý là vấn đề về kinh tế, văn hóa, mà còn cần đo cả về tâm lý thị trấn hội, thì chúng ta mới có sự đồng thuận cao.
P/V: Sông Hồng không chỉ có trị giá về mặt tự nhiên, mà nó còn mang các giá trị văn hóa, lịch sử, nhưng có vẻ như hiện thời dòng sông này chưa được đối xử đúng với vai trò, vị trí vốn có của nó, thưa ông?
Nhà sử học Dương China: Tuy nhiên, thứ nhất chúng ta chưa khai thác đúng mức, thứ 2 chúng ta chưa đầu tư. Chúng ta mới chỉ khai thác được một phần nhưng vẫn chưa bài phiên bản. Điều hành con sông là một hệ thống trong khoảng thượng nguồn xuống hạ nguồn, chẳng hề chỉ ở mỗi Hà Nội, vì thế phải có sự thống nhất về điều hành, quy hoạch. Bàn câu chuyện Hà Nội, nhưng chỉ có thể thắng lợi giả dụ như cấu kết được với thượng nguồn, hạ nguồn.
P/V: Vậy khi quy hoạch sông Hồng, chúng ta nên xây đắp như thế nào?
Nhà sử học Dương TQuốc: Hà Nội hiện đang thiếu lá phổi cải thiện không gian sinh thái, bởi thế xây dựng môi trường sinh thái phải được đưa lên ưu tiên hàng đầu. Đây cũng chính là yếu tố quyết định chất lượng sống của loài người trong thị trấn hội văn minh.
Chúng ta vẫn đang có tư duy kinh tế thuần túy, đổi cái này để lấy cái kia; đổi mặt bằng này lấy cái mặt bằng khác nhằm khai thác ích lợi. Đương nhiên, khi thi hành công trình này phải nhìn dài lâu, có triết lý, mục tiêu để thay đổi gương mặt của Hà Nội, khác biệt là trong ngành nghề môi trường và sinh thái.
Hiện giờ thậm chí chúng ta đã chặt bé bỏng bãi giữa sông Hồng, chia cho các quận điều hành. Theo tôi, hoàn toàn không nên làm như vậy, mà nên thu về một mối. Khi thi hành quy hoạch cần giải được thắc mắc người dân ở đó sẽ sống ra sao, sau đó mới tính đến những ích lợi khác.
P/V: Trong công đoạn chấp hành quy hoạch lại 2 bên bờ sông Hồng, có nhẽ sẽ không tránh khỏi sự va chạm với các di tích lịch sử mà gần nhất là cầu Long Biên. Liệu có sự tranh chấp không giữa quan niệm của những người khiến cho xây dựng muốn bỏ cũ xây mới và ý chí kiểm soát an ninh các giá trị truyền thống của các nhà sử học?
Nhà sử học Dương China: Thực tế vẫn xoành xoạch có những xung đột lợi ích giữa bảo tàng và phát triển. Nhưng quy luật chung là muốn sản xuất, trước nhất phải bảo tồn tốt. Xưa nay chúng ta nghĩ là "giàu có sinh lễ nghĩa", nhưng đúng ra phải có lễ nghĩa mới sinh được phong phú.
Ví như chúng ta quan tâm phổ quát hơn tới chất lượng, hàm lượng văn hóa, thì giá trị sinh ra sẽ cao hơn. Du lịch là một ngành minh chứng rõ nhất. Vì sao chúng ta không tư duy theo hướng đó? Còn việc bảo tàng như thế nào, thì phải tranh thủ trí tuệ trong khoảng người địa phương và từ thế giới.
P/V: Trước đây cũng đã có công trình quy hoạch sông Hồng của Hàn Quốc được đưa ra chú ý, nhưng vì có những ý kiến trái chiều nên đã dừng lại. Vậy ông nghĩ như thế nào về việc chúng ta mời các tổ chức nước ngoài thực hiện công trình này, thưa ông?
Nhà sử học Dương China: Tôi cho rằng việc sử dụng những nguồn kiến thức nước ngoài cũng rất quan trọng nhưng chỉ có thể chiến thắng bền vững khi dựa trên cơ sở nội lực của chính chúng ta.Ta chỉ nhờ vào viện trợ nước ngoài khi những yếu tố đó ta còn thiếu. Nhưng ngay cả khi đó, cũng chẳng thể giao phó cho họ, mà phải coi đó là thời cơ để học hỏi, chuyển giao công nghiệp.
Quy hoạch 2 bên bờ sông Hồng là nhân tố lớn, không hề chỉ làm cho chấm dứt. Tôi nghĩ rằng, trước tiên chúng ta cần khai thác tối đa nguồn lực nội địa, sau đó mời chuyên gia nước ngoài để bổ sung những gì chưa có. Trong đó, phải tiến đến tự quản lý, vì đây không chỉ đơn giản là điều về địa lý mà còn liên quan đến cảnh quan, văn hóa, chính trị. Ví như như 2 bên bờ sông Hồng được xây dựng biến thành kiến trúc ngoại lai thì không phù hợp, mà nó phải gắn với môi trường, kiến trúc và lối sống của người Hà Nội.
P/V: Theo ông, có nên xã hội hoá việc qui hoach, xây dựng nhị bên bờ sông Hồng hay không?
Nhà sử học Dương TQuốc: Trong việc này, vai trò đầu tiên thuộc về nhà nước và TP Hà Nội. Việc ủy quyền doanh nghiệp còn tùy thuộc vào từng mảng và thế mạnh của họ. Nhưng nếu ta uỷ thác hoàn toàn cho công ty khiến cho thì rủi ro nhiều hơn. Mặc dầu ta bình chọn rất cao vai trò của tổ chức nhập cuộc tham gia chương trình, nhưng những ích lợi của tổ chức rất dễ tiến công đổi những trị giá mà chúng ta đang bàn tới.
Chúng ta sẽ giải quyết bằng một trật tự, lịch trình thích hợp, đừng vội vàng, tất tả, mà phải có góc nhìn dài lâu. Nguy hiểm nhất là chúng ta chỉ có cái nhìn ngắn hạn, theo nhiệm kỳ.
PV: Theo ông, nên qui hoạch sông Hồng như thế nào để nó có những nét rất đặc trưng?
Nhà sử học Dương TQuốc: Về hình dạng người ta vẫn hay nhắc đến là sông nhĩ hà, nó như cái vành tai bao bọc Thủ đô lại, đó là hình thái tự nhiên. Dòng sông Hồng đỏ, sắp đến nó còn đỏ được nữa không, nếu như như sắp đến thượng nguồn họ xây đập Cái đó nằm ngoài hy vọng của chúng ta nhưng chúng ta cũng cần nỗ lực để tạo ra những trị giá tốt nhất. Cái tốt, cái tối ưu của nó là gì, đó là phục vụ cho số đông, mang lại bình yên, hăng hái cho thị trấn hội. Người dân nào cũng sẽ ủng hộ chủ chương này, nhưng chủ chương này phải minh bạch, phải rõ ràng. Hiện nay là lúc đang đấu tranh chống tham nhũng. Mọi cái phải được công khai, chẳng thể tạo ra những hố đen vì ích lợi của khách hàng nào đó.
PV: Xin cảm ơn ông!
Xem nhiều hơn: máy bơm dân dụng giá rẻ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét